We denken allemaal wel eens na over hoe we onze laatste momenten voor ons zien. Vaak hebben we al een voorkeur voor wie er gaat spreken. Wat wil je nalaten en hoe zou je herinnerd willen worden? De mens is emotioneel aangelegd en dat uit zich op de bijzondere momenten van het leven. Zo ook bij de begrafenis. Het is inmiddels niet meer zo vreemd dat iemand zijn of haar begrafenis van tevoren tot in de puntjes regelt. De muziek die tijdens de begrafenis of begeleidende ceremonie moet klinken, wordt daarbij vaak zeer belangrijk gevonden. Het luisteren naar muziek of het maken ervan is ook iets wat ons mensen typeert en uiting geeft aan het gevoel dat we op dat moment hebben. Of dit nu blijdschap, woede of verdriet is.
Uitvaartmuziek uitzoeken
Natuurlijk bestaan er een hoop liedjes die speciaal voor het naderende eind geschreven zijn. Dit is vaak de wat droeviger muziek waar een wat zwaarder gemoed in de tekst door klinkt. Maar er zijn ook overledenen of nabestaanden die speciaal kiezen voor een wat luchtiger nummer. Omdat ze daar een bijzondere herinnering aan hebben of omdat het de plechtigheid minder zwaar moet maken, of zelfs met een knipoog. Allemaal een kwestie van smaak en hoe je naar het leven kijkt.
Religieuze muziek
Daarnaast is er nog de kerkelijke muziek met psalmen en melodieën speciaal geschreven voor het levenseinde. Met name gelovigen of mensen die met de kerk zijn opgegroeid kiezen voor een uitvaart met een kerkelijk tintje. Vooral onder ouderen, die nog lange tijd in de kerkelijke structuur zijn opgegroeid, zijn er veel die kiezen voor religieuze muziek tijdens de uitvaart. Nu de ontkerkelijking is doorgezet de afgelopen decennia, is dit wel een slinkende groep geworden. En doordat deze muziek vooral wordt afgespeeld tijdens de begeleidende kerkdienst, staat kerkmuziek bijna niet in de uitvaart top-50. Alleen het Ave Maria van Soeur Marie Keyrouz kan onder de noemer kerkelijk gezet worden.
Luisteren naar je eigen taal?
Het kan ook een bewuste keuze zijn om voor Nederlandstalige muziek te kiezen. Gewoon omdat het je eigen taal is en de tekst beter over komt. Het levenslied kan ook aan het einde een mooie sfeer brengen. Diverse volkszangers en cabaretiers hebben door de jaren heen het einde van het leven bezongen. Mooie voorbeelden zijn Andre Hazes met ‘De Vlieger’, Toon Hermans met ‘Ga Nooit Heen Zonder Te Groeten’ en Anneke Grönloh met ‘Brandend Zand’. Toch staat Hazes er slechts één keer in, met zijn vlieger op nummer 34 van de top-50.
Wat vaak geluisterd wordt
Van alle muziek die tijdens begrafenissen wordt gedraaid, is door uitvaartondernemers een lijst opgemaakt. Als je naar die van verzekeraar Dela kijkt, krijg je een mooi inkijkje in wat Nederlanders fijn vinden om op hun ‘final moment’ te laten horen. Uiteraard zal dit bij andere ondernemers wat verschillen maar in grote lijnen toch hetzelfde zijn. Wat als eerste opvalt is de mix van Nederlandstalige muziek en buitenlandse nummers. In de top-10 staan bijvoorbeeld vier Nederlandse artiesten en zes buitenlandse. Bijna een gelijke verdeling, waaruit blijkt dat veel Nederlanders waarde hechten aan muziek in hun eigen taal tijdens de uitvaart. Van die artiesten uit eigen land zijn het vooral die van de afgelopen decennia die op de lijst staan. In de top-10 staan bijvoorbeeld Marco Borsato (Afscheid Nemen Bestaat Niet), Guus Meeuwis (De Weg) en Paul de Leeuw (De Steen). Alleen het lied ‘Papa’ van Stef Bos is van langer geleden.
Een Italiaan op 1
De buitenlandse nummers zijn wat ouder en redelijk tijdloos. Con te Partiro van Andrea Bocelli (overigens met de Engelstalige Sarah Brightman) staat op 1 bij Dela. Eric Clapton met Tears in Heaven op 2 waarna Marco Borsato volgt met Afscheid Nemen Bestaat Niet. Verder staan Robbie Williams (Angels) Metallica (Nothing Else Matters), Guns and Roses (November Rain) en Queen (Who Wants To Live Forever) in de top-10. Allemaal muziek gericht op afscheid nemen of de dood. In die zin dus zeer verklaarbaar.
Geen vrolijke noot?
Wordt er niet veel naar relativerende of tegendraads vrolijke muziek geluisterd tijdens uitvaartdiensten? Als je naar de gehele top-50 kijkt, staan er vooral droevige en mooie liedjes tussen. Echte vrolijkheid ontbreekt toch vooral. Wat niet wil zeggen dat luchtiger muziek niet gedraaid wordt, want op deze lijst staat de mainstream. Naast deze 50 evergreens is het nog altijd mogelijk je eigen muziek ten gehore te brengen aan de nabestaanden. Om eigenzinnig te zijn of omdat je dat nu eenmaal mooier vindt.
Wie zijn muziek wordt het meest gedraaid bij uitvaarten?
Die staat natuurlijk op 1, Andrea Bocelli met Sarah Brightman dus. Maar wie staat er met de meerdere nummer in de lijst? Dat is Marco Borsato met ‘Afscheid Nemen Bestaat Niet’ en ‘Het Water’. Maar ook Bocelli staat er twee keer in, ook nog met ‘The Power Of Love’. Louis Armstrong voegt met What a Beautiful World’ en ‘When You Wish Upon a Star’ ook twee nummers toe aan de lijst. En de laatste band die dat doet is Queen met hun top-10 nummer ‘Who Wants To Live Forever’ en nog met ‘You Take My Breath Away’. Deze muzikanten maken dus muziek die goed past bij het levenseinde.
Het is kortom dus een kwestie van smaak wat er tijdens de uitvaart aan muziek klinkt. Hoewel veel mensen van dezelfde soort muziek houden op dit gevoelige moment. De lijst is er om inspiratie op te doen als je geen idee hebt. Maar is er muziek die je dicht aan het hart staat dan is afwijken van de top-50 geen probleem.